Trung ương thống nhất giảm số lượng tỉnh, tổ chức lại bộ máy chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn, hiện đại

Chiều ngày 12/4, tại phiên bế mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 11, khóa XIII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thống nhất chủ trương sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh trên phạm vi toàn quốc. Theo đó, số lượng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ giảm từ 63 xuống còn 34 đơn vị, bao gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Đây là một bước đột phá lớn trong cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, thể hiện tầm nhìn chiến lược lâu dài, hướng đến xây dựng một nền hành chính tinh gọn, hiệu quả, hiện đại và gần dân hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, việc sắp xếp này được thực hiện với tinh thần "khoa học, đột phá, sáng tạo, bám sát thực tiễn và có tầm nhìn 100 năm", nhằm mở rộng không gian phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, đồng thời góp phần tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phát triển kinh tế - đặc biệt là kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nâng cao đời sống nhân dân. Mục tiêu sâu xa là xây dựng một chính quyền địa phương phục vụ tốt hơn cho người dân, thích ứng với yêu cầu của quản trị hiện đại và thúc đẩy sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Về công tác nhân sự, Tổng Bí thư lưu ý rằng nhiều đồng chí băn khoăn về vấn đề sắp xếp cán bộ sau khi các đơn vị được sáp nhập, hợp nhất. Ông khẳng định Trung ương sẽ có hướng dẫn cụ thể, nhấn mạnh việc lựa chọn nhân sự phải dựa trên tiêu chuẩn cao nhất là năng lực, phẩm chất để đáp ứng yêu cầu công việc, sau đó mới đến các yếu tố khác. Các Ban Thường vụ cấp tỉnh có sáp nhập cần bàn bạc kỹ lưỡng để tạo sự thống nhất, đặc biệt là trong việc bố trí người đứng đầu. Nếu còn vướng mắc, các Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư được phân công phụ trách địa bàn sẽ trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo.

Sau khi có sự đồng thuận từ Trung ương, Chính phủ và các địa phương sẽ xây dựng phương án chi tiết về việc sáp nhập, xác định tên gọi và trung tâm hành chính mới, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 5 - 6 tới. Việc sáp nhập này không chỉ là thay đổi về địa giới hành chính mà còn là sự điều chỉnh toàn diện về tổ chức bộ máy chính trị, hành chính và hệ thống pháp luật liên quan.

Một trong những điểm đột phá lớn là việc tổ chức lại hệ thống chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp: cấp tỉnh (gồm tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (gồm xã, phường, đặc khu), chấm dứt hoạt động của cấp huyện. Mô hình này sẽ chính thức được triển khai sau khi Quốc hội thông qua việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025. Theo dự kiến, cả nước sẽ giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay.

Đồng thời, Trung ương cũng thống nhất chủ trương sắp xếp, tinh gọn và hợp nhất tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cả ba cấp Trung ương, tỉnh và xã. Việc này đi kèm với chủ trương kết thúc hoạt động của công đoàn viên chức, công đoàn lực lượng vũ trang và điều chỉnh mức đóng góp công đoàn phí của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động để phù hợp với bối cảnh mới.

Ban Chấp hành Trung ương cũng thống nhất cần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các văn bản pháp luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ trong tổ chức bộ máy. Các văn bản này phải được hoàn thành trước ngày 30/6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đồng thời có cơ chế chuyển tiếp hợp lý để không làm gián đoạn hoạt động của chính quyền các cấp trong quá trình chuyển đổi.

Theo dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo, sẽ có 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh giữ nguyên hiện trạng, bao gồm Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh. 52 đơn vị còn lại sẽ được sắp xếp lại, trong đó có 4 thành phố trực thuộc Trung ương gồm TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Một số phương án sáp nhập đang được nghiên cứu như: Đà Nẵng và Quảng Nam; Bắc Giang và Bắc Ninh; Hải Phòng và Hải Dương; Lào Cai và Yên Bái...

Việc thực hiện chủ trương này đòi hỏi sự chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ và trách nhiệm của các cấp, các ngành, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, và đặc biệt là sự đồng thuận, ủng hộ từ nhân dân. Với quyết tâm chính trị cao và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tin tưởng rằng mô hình tổ chức hành chính mới sẽ góp phần tạo ra một diện mạo phát triển mới cho đất nước trong giai đoạn tới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.