Tại Việt Nam, tham nhũng được coi là một trong những "quốc nạn" lớn nhất, là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và là mối đe dọa trực tiếp đối với sự tồn tại của quốc gia và dân tộc. Trong những năm qua, với sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị và sự tham gia tích cực của toàn dân, công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) đã có những bước tiến lớn.
Các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương đã nỗ lực trong việc xây dựng, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tạo ra sự chuyển biến rõ rệt cả về nhận thức và hành động. Nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng đã được phát hiện và xử lý, nhận được sự đồng tình của quần chúng nhân dân.
Luật Phòng, Chống Tham Nhũng 2018
Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 được Quốc hội thông qua vào ngày 20/11/2018 tại kỳ họp thứ 6, khóa XIV và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2019. Luật này thay thế Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005, tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc cho việc đấu tranh PCTN trong thời kỳ mới.
1. Các hành vi tham nhũng
Các hành vi tham nhũng được phân chia thành hai nhóm chính:
a. Tham nhũng trong khu vực nhà nước: Bao gồm các hành vi như tham ô tài sản, nhận hối lộ, lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, lợi dụng chức vụ quyền hạn vì vụ lợi, nhũng nhiễu vì vụ lợi, v.v.
b. Tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước: Bao gồm hành vi tham ô tài sản, nhận hối lộ, đưa và môi giới hối lộ vì lợi ích cá nhân hoặc doanh nghiệp.
2. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong PCTN
Cơ quan, tổ chức trong khu vực nhà nước và ngoài nhà nước đều có trách nhiệm phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng. Các tổ chức cần cung cấp thông tin kịp thời về các hành vi tham nhũng cho cơ quan có thẩm quyền để phối hợp xử lý.
3. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong PCTN
Công dân có quyền phát hiện, phản ánh và tố cáo các hành vi tham nhũng và được pháp luật bảo vệ. Đồng thời, họ có nghĩa vụ hợp tác với các cơ quan có thẩm quyền trong việc phòng, chống tham nhũng.
Tội danh tham nhũng theo Bộ luật Hình sự năm 2015
Trong Bộ luật Hình sự 2015, các tội danh tham nhũng được quy định chi tiết tại Chương XXIII, bao gồm:
- Tội tham ô tài sản: Người lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý, với các mức hình phạt từ 2 năm đến tử hình tùy theo mức độ vi phạm.
- Tội nhận hối lộ: Người nhận bất kỳ lợi ích vật chất hoặc phi vật chất nào nhằm làm hoặc không làm một công việc vì lợi ích của người đưa hối lộ. Hình phạt có thể lên đến tử hình trong các trường hợp nghiêm trọng.
Việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng đòi hỏi sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, đảm bảo xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch, và phát triển bền vững.
